کد مطلب:48172 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:11

گنجینه پرسمان » قرآن

لطفاً آياتي از قرآن را كه دربارة ظلم پدر بر فرزند ميباشد بيان كنيد؟

هنگام بعثت پيامبراكرمكه اَعراب، در درياي ناداني غوطهور بودند، و انسانها، رابطة ظالمانه با يكديگر داشتند والدين و فرزندان نيز از آن فرهنگِ منحط، بيبهره نبودند، و در موارد فراواني همديگر را در معرض رفتار ظالمانة خويش قرار ميدادند. پيامبر اكرمبا كمك از آيات قرآن، به تعديل و اصلاح اين روابط پرداختند و در ضمن، آيات فراواني از قرآن، حدّ و حريم و حقوق هر يك از والدين و فرزندان را بيان كرده، و آنها را به رعايت اين امور، توصيه نمودند، و ما در ادامه، براي روشنتر شدن سخن، توجه شما را به دو گروه از آيات قرآن در اين زمينه كه خطاب به والدين و فرزندان است، جلب مينماييم:

الف ـ آياتي كه والدين را از ظلم و تجاوز به فرزندان باز ميدارد:

1. وَ لاَتَقْتُلُوَّاْ أَوْلَـَدَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَـَقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْ ?‹ًا كَبِيرًا ;(اسرأ،31) و از بيم تنگدستي، فرزندان خود را مَكُشيد; ماييم كه به آنها و شما روزي ميدهيم; آري! كشتن آنان همواره خطايي بزرگ است.

2. وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالاْ ?ُنثَيَ ظَـلَّ وَجْهُهُو مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيم # يَتَوَ َرَيَ مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوَّءِ مَا بُشِّرَ بِهِيَّ أَيُمْسِكُهُو عَلَيَ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُو فِي التُّرَابِ أَلاَسَآءَ مَا يَحْكُمُونَ ;(نحل،58ـ59) و هر گاه يكي از آنان را به دختر مژده دهند، چهرهاش سياه ميگردد، در حالي كه خشم ]و اندوه[ خود را فرو ميخورد; از بديِ آن چه به او بشارت داده شده، از قبيلة ]خود[ روي ميپوشاند; آيا او را با خواري نگاه دارد، و يا در خاك پنهانش كند؟ وَه چه بد داوري ميكنند.

3. واِذَا المَوءودَةُ سُغلَت # بِاَيِّ ذَنبٍ قُتِلَت ;(تكوير،8ـ9)و در آن هنگام از دختران زنده به گور شده سؤال شود: به كدامين گناه كشته شديد؟

4. وَ إِن جَـَهَدَاكَ عَلَيََّ أَن تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِي عِلْمٌ فَلاَتُطِعْهُمَا...;(لقمان،15) اگر آن دو ]پدر و مادر[، تلاش كنندكه توچيزي را همتاي من قرار دهي، كه از آن آگاهي نداري ]بلكه ميداني باطل است[، از ايشان اطاعت مكن...

در آيات بالا كشتن فرزندان به خاطر فقر، يا دختر بودن آنها و يا دعوت به شرك، به وسيلة والدين، عملي زشت و ظالمانه شمرده شده، مورد نهي قرآن قرار گرفته است.

ب ـ آياتي كه فرزندان را به رعايت حقوق والدين توصيه مينمايد:

1. وَاعْبُدُواْ اللَّهَ وَلاَتُشْرِكُواْ بِهِي شَيْ ?‹ًا وَبِالْوَ َلِدَيْنِ إِحْسَـَنًا...;(نسأ،36) و خدا را بپرستيد و هيچ چيز را همتاي او قرار ندهيد، و به پدر و مادر، نيكي كنيد...

2. وَ قَضَيَ رَبُّكَ أَلآتَعْبُدُوَّاْ إِلآ َّ إِيَّاهُ وَبِالْوَ َلِدَيْنِ إِحْسَـَنًا...;(اسرأ،23) و پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكي كنيد. هر گاه يكي از آن دو يا هر دوي آنها، نزد تو، به سنّ پيري رسيدند، كمترين اهانتي به آنها روا مدار; و بر آنها فرياد مزن; و گفتار لطيف و سنجيده و بزرگوارانه به آنها بگو. و بالهاي تواضع خويش را از محبت و لطف، در برابر آنان فرود آر; و بگو: پروردگارا! همان گونه كه آنها مرا در كوچكي تربيت كردند; مشمول رحمتشان قرار ده.

البته در ارتباط بين والدين و فرزندان، آن كه از حقوق بيشتري برخوردار است، و زيادتر مورد ظلم و كمتوجّهي قرار ميگيرد، والدين هستند; با اين وصف، چه بسا فرزندان هم از غفلت و كمتوجهي پدر و مادر بي نصيب نباشند; در اين حالت هم، شايستهترين برخورد، تحمّل آنها و باز هم احسان كردن و احترام گذاشتن به آنها و حتي دعا كردن براي آن بزرگواران است، و اين راهي است كه اولياي خدا به ما آموختهاند. در پايان توجه شما را به بخشهايي از دعاي دلنشين امام سجاد7 براي والدين جلب مينمايم: بار خدايا! آنچه پدر و مادر در گفتار با مَن تعدّي كردهاند ]سخنان ناروايي گفتهاند[ يا در كردار دربارة من بي جا رفتار نمودهاند، يا حق مرا تباه ساختهاند، يا از آنچه واجب است، دربارة من كوتاهي كردهاند، من آن را به آنان بخشيدم، و آن را وسيله احسان بر ايشان گردانيدم، و از تو خواهانم كه وَبال و گرفتاري آن را از آنها برداري، زيرا من دربارة خود به آنها گمان بد نميبرم; آنان را در مهرباني به خود سهل انگار نميدانم، و از آنچه در بارهام نمودهاند كراهت نداشته، دلگير نيستم، اي پروردگار! زيرا حق ايشان بر مَن واجبتر و نيكي آنها به من ديرينتر و نعمتشان نزد من بزرگتر از آن است كه آنها را به عدل و داد قصاص نموده گروگيري كنم، يا مانند آن چه كردهاند رفتار نمايم...( صحيفه سجاديه، امام سجاد7، ترجمة فيض الاسلام، دعاي 24، ص 9 و 10. )